Właściwości krzemu, pierwiastka życia
Krzem to zaraz po tlenie najczęściej występujący pierwiastek na Ziemi. Jednak jego prozdrowotna rola długo była niedoceniana. W naturze występuje pod postacią krzemionki, czyli związku chemicznego krzemu z tlenem. Dopiero w laboratorium pod wpływem skomplikowanych procesów otrzymywany jest czysty krzem. W ostatnich dekadach badania wykazały, jak ważna jest obecność tego mikroelementu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nie bez powodu on zyskał przydomek pierwiastka życia. Jakim właściwościom zawdzięcza swój tytuł? Przeczytajcie, aby się dowiedzieć.
Jaką rolę w organizmie pełni pierwiastek życia?
Jest jednym z mikroelementów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Skoncentrowany jest głównie w tkance łącznej. Stanowi budulec naczyń krwionośnych, skóry, śluzówki, ścięgien, zastawki serca, stawów oraz kości. W stawach odpowiada za produkcję chrząstki stawowej i płynu śródstawowego. W kościach reguluje mineralizację oraz stymuluje syntezę komórkową. W ścięgnach uaktywnia enzym odpowiedzialny za produkcję elastyny i kolagenu. Aktywuje on w skórze enzymy poprawiające jej wytrzymałość oraz elastyczność struktur podporowych.
Uniemożliwia on także odkładanie się złogów cholesterolu i wapnia na ściankach naczyń krwionośnych, dzięki zmniejszeniu porowatości ich wewnętrznej wyściółki. Jednocześnie zapewnia naczyniom krwionośnym elastyczność. Krzem odbudowuje błonę śluzową w układzie oddechowym, a także w drogach rodnych. Gruczoły wydzielania wewnętrznego, czyli szyszynka, przysadka oraz grasica, zawierają dużą ilość krzemu. Dlatego jeśli w tkankach spadnie ilość tego mikroelementu, gruczoły te kurczą się, a zatem dochodzi do zaburzenia ich pracy. Tak różnorodna rola, jaką odgrywa krzem dla naszego dobrostanu sprawia, że bez wątpienia zasłużył on na miano pierwiastka życia, gdyż:
- poprawia ogólny stan skóry,
- sprawia, że włosy są błyszczące i mają mniejszą tendencję do wypadania,
- wzmacnia paznokcie,
- polepsza pracę nerek,
- zwalcza stany zapalne,
- sprzyja leczeniu astmy oskrzelowej,
- polepsza koncentrację,
- wiąże metale ciężkie, dzięki czemu redukuje ich szkodliwy wpływ,
- działa przeciwcukrzycowo i przeciwmiażdżycowo.
Jakie objawy występują przy niedoborze?
Dzienna dawka tego pierwiastka dla dorosłego powinna wynosić 20-30 mg. Jednak w krajach, w których notuje się wyższe spożycie tego pierwiastka w żywności, czyli np. w Chinach i Indiach, gdzie podstawę diety stanowią warzywa, owoce i ziarna, zaobserwować można w populacji niższy wskaźnik złamań.
Zaburzenia równowagi krzemowej przyczyniają się do powstawania takich schorzeń jak: cukrzyca, gruźlica, kamienie nerkowe, a nawet niektóre nowotwory. Dowiedziono, że na obszarach, gdzie występuje on naturalnie, zachorowalność na raka jest niższa niż w regionach, bogatych w wapń. (W. Sedlak)
Niedobór objawia się pogorszeniem kondycji skóry i włosów. Obserwujemy wówczas pojawienie się łupieżu, grzybicę, cellulit, przedwczesne siwienie oraz trudności w gojeniu ran. O konieczności suplementacji mogą świadczyć również częste infekcje górnych dróg oddechowych, bóle kostno-stawowe, a także obfite i bolesne miesiączkowanie. Dlatego nie należy ignorować podobnych objawów.
W jakich produktach spożywczych znajduje się krzem?
W litosferze krzem występuje w formie mineralnej i utlenionej. Dla organizmu postać koloidalna nie jest tak łatwo przyswajalna jak ten organiczny i nieutleniony. Wchłania się ona o 60% lepiej niż odmiana występująca w skałach. Znajdziemy go również w ziołach. Skrzyp polny, pokrzywa, rdest ptasi, perz czy dziewanna to tylko niektóre z nich. Regularne picie naparów z ziół krzemionkowych wspomoże nasz organizm. Pamiętajmy, aby odwar gotować 5-10 minut. W przeciwnym razie straci cenne właściwości. W żywności znajdziemy go przede wszystkim w zbożach: owsie, jęczmieniu, gryka, pszenica. Jeżeli chcemy w codziennej diecie uwzględnić zapotrzebowanie na ten pierwiastek, warto zacząć dzień od owsianki, a czekoladowego batonika zamienić na zbożową przekąskę. Najważniejsze, aby wybrane produkty były pełnoziarniste. W pierwiastek ten bogate są również niektóre owoce. Wśród nich możemy wymienić banany, morele, wiśnie i truskawki. Bakalie dostarczą nam sporą porcję tego mikroelementu. Warzywa, o których warto pamiętać przy komponowaniu posiłków są: soczewica, fasola, kukurydza, chrzan, czosnek i buraki. Znajdziemy go również w wodzie źródlanej. Niestety ta z kranu często zawiera aluminium, które usuwa drogocenne krzemiany.
Kiedy suplementować?
Szacuje się, że około 95% społeczeństwa cierpi na niedobór krzemu Z czego to wynika? Wraz z upływem lat spada zawartość tego mikroelementu w organizmie. Niższe pH żołądka, towarzyszące starzeniu się lub niektórym chorobom, obniża przyswajalność krzemu z pokarmu. Dzieje się tak, ponieważ pierwiastek ten ulega w żołądku rozpuszczeniu, w wyniku którego powstaje kwas krzemowy. Kwas krzemowy jest bezpośrednio wchłaniany przez ściany żołądka i jelit, skąd przedostaje się do krwi. Ponadto nie jest on przyswajany z nieprawidłowo przygotowanego pożywienia. Niestety przetworzone produkty, które codziennie spożywamy, zazwyczaj nie są w stanie zapewnić naszemu organizmowi wystarczającej ilości pierwiastka życia. W trakcie obróbki z żywności usunięte zostają włókna, go zawierające. Niektóre używane w przemyśle spożywczym substancje także niekorzystnie wpływają na przyswajalność tego mikroelementu. Dlatego może się okazać, że wprowadzenie do jadłospisu produktów bogatych w ten pierwiastek to za mało. Wówczas przychodzą nam z odsieczą suplementy diety. Na rynku znajdziemy krzem organiczny w formie tabletek, kapsułek lub płynu. Dzięki syntezowaniu włókien kolagenowych i elastyny krzem może być również z powodzeniem stosowany w kosmetykach przeciwstarzeniowych i regenerujących.